■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
В журнале "Пике" (ныне, насколько мне известно, уже не существующем) выходили статьи о чувашском фольклоре с иллюстрациями В. Агеева.
Если помните, я как-то обещала их показать.
Вот, показываю.
Кредиты и благодарности
Оригинал: журнал «Пике», №7 за 1991 год
Спасибо:
Моей бабушке — за помощь с переводом (мой чувашский оказался не таким плохим, как я думала, но всё же слабым %)).
Героическим Филологам — за героическую (Воистину!) отбетку. Дальше?
Нурăс уйăхĕ
(Февраль-месяц)
Нурăс уйĕхĕнче çĕнĕ çын шыва кайнă, тет. Питĕ сивĕ пулнă, тет те, çĕнĕ çыннăн картлă кĕвенти хулпуççи çумне шăнса ларнă, тет. Картлă кĕвенти шăнса ларнинчен хĕвел чăтаймасăр кулнă янă, тет. Хĕвел кулнипе çанталăк ăшăтнă, тет. Çавăнтан вара нурăс уйăхĕнче кăнтăрла ăшăтакан пулнă, тет. Нурăс уйăхĕ калать, тет: «Эпĕ ирлĕ-каçлă икĕ пиччерен ирттеретĕп те, анчах кăнтăрла çĕнĕ çыннăн картлă кĕвенти хулпуççи çумне шăннине астусан, чăтаймасăр кулса яратăп», — тесе калать, тет.
Как-то в феврале-месяце пошла молодая жена за водой. Было очень холодно — так, что резное коромысло примерзло к её плечам. Не удержалось Солнце, увидев это, расмеялось. И от смеха Солнца стало теплей. С тех пор в феврале теплеет днём. Говорит Февраль-месяц: «Утрами и вечерами я холоднее обоих своих братьев. Но только вспомню днём, как коромысло примерзло к плечам молодой жены, — не выдерживаю и смеюсь».
Юрпа çумăр
(Снег и дождь)
Пĕррехинче юрпа çумăр çапăçса кайнă, тет. Юрĕ калать:
— Сана шăнатăп! — тет.
Çумăрĕ калать:
— Эп сана ирĕлтеретĕп! — тет.
Çапла темиçе кун та иртет, шав тавлашаççĕ, тет. Юрĕ çăвать те çăвать. Халăх ĕçлет, ачасем юрпа выляççĕ, юр çинче ярăнаççĕ. Ăшă енчен çил вĕрме пуçлать, хĕвел те хăпарнăçемĕн хăпарса пырать, хĕртнĕçемĕн хĕртет. Хăшпĕр чухне ăшă çумăр кула-кулах çăвать. Шурă юрĕ вара макăр-маллипех какăрма тытăнать, ирĕлет.
— Çĕнтертĕм! — тет çумăр.
Юрĕ чĕнесшĕн мар. Кĕç тĕрлĕрен кайăксем те кăнтăр енчен юрласа çитрĕç. Хĕвелĕ те савăнса юрлать. Юрĕ çеç хурланса ирĕлет те, шыв пулса çырмана каять. Йывăçĕ, курăкĕ симĕсленет. Пурте ăшă çумăрпа савăнаççĕ.
Подрались однажды снег и дождь. Снег говорит:
— Заморожу!
Дождь отвечает:
— Растоплю!
Несколько дней проходит мимо, а они всё спорят. Снег идёт и идёт. Народ работает, дети в снежки играют да по снегу катаются. Тут начинает дуть ветер из тёплых краёв, солнце поднимается выше, жарит и жарит. Иногда, улыбаясь, идёт тёплый дождь. Тут белый снег начинает плакать и таять.
— Я победил! — говорит дождь.
Не хочет снег отвечать. Скоро с песнями начинают прилетать с юга разные птицы. И солнце радостно поет. Только снег грустно тает, превращается в воду и утекает в речку. Зеленеют деревья и трава. Все радуются тёплому дождю.
Çумăр ямшăкĕ
(Ямщик дождя)
Ĕçсе е çакăнса вилнĕ виле, çумăр киле пуçласан, шăтăкран тухса, икĕ аллине тăсса хăлаçланса тăрать, тет. Вара çумăр пĕлĕчĕ, темĕн тĕрлĕ çумалла пулсан та, икĕ еннелле уйрăлса каять, тет.
Çумăр ямшăкĕ клуххуй, кутăн, тет. Çумăрĕ ямшăкнĕ:
— Атя-ха çуман çĕрелле каяр, — тесе калать, тет.
Ямшăкĕ илтмĕш пулать, тет, е:
— Эпĕ вăл çула пĕлместĕп, кивĕ çулпах каятăп, — тесе калать, тет. Çумăрĕ вара кивĕ çулпах, ĕлĕк çунă çĕртен çуса каять, тет.
Когда собирается дождь, человек, который умер от запоя или повесился, выходит из могилы, вытягивает руки и начинает размахивать ими. И тучи, даже если очень надо пролиться дождю, разлетаются в разные стороны.
У дождя капризный ямщик. Дождь говорит ему:
— Пойдём-ка туда, где дождя ещё не было.
А ямщик делает вид, что не слышит, отвечает:
— Не знаю я той дороги, поеду по старой.
Так дождь и отправляется старой дорогой, льёт там, где и раньше лил.
Вутпа шыв
(Огонь и вода)
Ĕлĕк пĕрре вутпа шыв тавлашнă, тет. Вут шывпа калать, тет:
— Эпĕ сана çунтарса яратăп! — тет.
Шывĕ вутта:
— Эпĕ сана сӳнтерсе пăрахатăп! — тесе калать, тет.
Вут шыва çунтарма тытăнчĕ, тет те, çунтараймарĕ, тет. Шыв вут патне капланса пычĕ, тет те, сӳнтерсех пăрахтарчĕ, тет. Вут вара хăраса вут чулĕ ăшне тарса пытăнчĕ, тет. Унта тарса пытанман пулсан, вут пĕтĕмпех пĕтмеллеччĕ, тет. Кайран вара çав вут чулĕнчен вут каллех пуçланса кайнă. Çавăнпа вут чулĕ ăшĕнче халĕ те вут пур.
Давным давно поспорили огонь и вода. Говорит огонь воде:
— Я тебя сожгу!
Вода огню отвечает:
— А я тебя потушу.
Попытался огонь сжечь воду, но не смог. А вода хлынула на огонь и погасила его. Испугался огонь, спрятался под кремень-камень. Не спрятался бы там — совсем бы потух. А потом снова из этого камня появился. Потому огонь живёт внутри кремня.■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
@музыка:
V6 - Way of Life
@настроение:
хорошее
@темы:
всё не как у людей,
о хорошем,
Мерчен кайăк йĕрĕпе,
О чувашском
Это хорошее "ого-го"?
*_______*
даааа, хорошее))
мне про ямщика понравилось
Zonda
Такида, про ямщика мило.
Мне вообще больше нравится цикл "Чăваш туррисем", но у меня пока недостаточно скилла такое переводить. Хотя там и иллюстрации роскошнее (*_*)
Пожалуйста. Рада, что это интеерсно кому-то, кроме меня
А "Чăваш туррисем" про что? =)
Про богов и духов. Тоже отсканирую как-нибудь =)
Оо, это даже интереснее =)) Я только нескольких помню =\
Чувашские легенды , нэ? М ы даже в каком-то классе проходили, а изучение самого чзыка мы мимо проходили, очень жаль Т_____Т
Удачи! Старайся *_*
Я тоже. Причём у большинства помню только имена
Kasanka
Ну, изначально это и была статья в журнале =) Плюс кривой перевод доработали напильником Филологи =)
А мы и легенды только мимо проходили.